De Borneoreiziger en de barones

De levens van de militaire arts Anton Nieuwenhuis en de Duits-Baltische barones Margarethe von Uexküll Güldenband raakten begin 1901 onlosmakelijk met elkaar verbonden toen zij elkaar ontmoetten in Nederlands-Indië. Hij leidde meerdere expedities dwars door Borneo om kennis op te bouwen over het eiland en de lokale bevolking te winnen voor het Nederlands bestuur – gewaagde ondernemingen die hem in zijn thuisland een heldenstatus bezorgden. Zij deed, net gepromoveerd als plantkundige, onderzoek in ’s Lands Plantentuin in Buitenzorg. Na hun huwelijk verwachtten ze weer terug te gaan naar Nederlands-Indië om er samen onderzoek te doen. Maar Anton werd hoogleraar Volkenkunde in Leiden en Margarethe moest haar avontuurlijke leven opgeven. Aanvankelijk gefrustreerd door haar positie als ‘vrouw van’ bouwde ze voor zichzelf een zelfstandig nieuw bestaan op. Ze was actief op tal van terreinen, zoals het vrouwenkiesrecht en humanitaire hulp aan kinderen uit oorlogsgebieden. De Borneoreiziger en de barones verweeft deze bijzondere levens, die naast grote successen ook diepe teleurstellingen kenden.

Claartje Bunnik is historica en publiceerde tijdens haar lange ambtelijke carrière vooral over cultuur en overheid. Eerder schreef zij Oorsprong en geschiedenis van de Hollanders (1982) en Een onmogelijke missie, Jaap Hangelbroek, bestuursambtenaar in de